Đa số chúng ta từng nghe rượu bia ảnh hưởng đến sức khoẻ. Thế nhưng cụ thể hơn nó ảnh hưởng như thế nào?

Đa số chúng ta cũng từng nghe rượu hại gan. Cụ thể hơn là nó có thể huỷ diệt tế bào gan, dẫn đến chứng xơ gan (nôm na là tế bào “bị hoá thành sẹo” mất hết chức năng). Cơ chế này là cơ chế chính giải thích vì sao rượu bia ảnh hưởng đến sức khoẻ. Tuy vậy, cồn trong rượu bia còn có thể tác động đến quá trình trao đổi và chuyển hoá vi dưỡng chất bằng vài cách khác, đại loại như ảnh hưởng đến cách thức dưỡng chất được luân chuyển, hoặc quá trình dự trữ chất, hoặc quá trình tiết dưỡng chất cho những bước trao đổi chất tiếp theo. Bạn có thể đoán ra rằng quá trình trao đổi chất và năng lượng đều liên quan rất nhiều bước với nhiều chất xúc tác khác nhau. Đôi khi một bước phản ứng trong một chuỗi phản ứng cần chất xúc tác A và B thì cả hai chất này phải có mặt, nếu thiếu một thì cả chuỗi cũng không xảy ra như bình thường.

Ngoài ra, cồn trong rượu bia có thể ảnh hưởng tình trạng dinh dưỡng của cơ thể vì nó làm tăng nhu cầu của một chất nào đó hoặc khiến quá trình hấp thụ của một chất bị thúc ép diễn ra nhanh hơn bình thường thì dưỡng chất sẽ không có đủ thời gian để chuyển hoá thành dạng cơ thể chúng ta có thể hấp thụ.

Nói chung: ví dụ người không rượu bia chỉ cần 1.1 mg vitamin B1 hàng ngày nhưng người khác cùng độ tuổi và giới tính nhưng uống nhiều rượu bia hơn lời khuyến cáo thì sẽ cần nhiều hơn 1.1 mg vitamin B1) và nếu người đó không dùng đủ thì theo năm tháng sẽ dẫn đến thiếu chất

Vậy tóm lại, người nghiện rượu kinh niên thường dễ thiếu những chất gì?

Mỗi người có một lá gan với khả năng hoạt động gan tốt hơn hay kém hơn người khác, thế nhưng đa số người nghiện rượu bia lâu năm có nguy cơ thiếu ít ra là 1 trong các vi dưỡng chất sau, với chất nào được kê trước là chất bị tác động lớn nhất bởi rượu bia

Vitamin B9 (folic acid): cồn ảnh hưởng đến folic acid ở cả 2 cấp độ. Với cấp độ “ngộ độc” rượu (thật ra ý là khi bạn bị ảnh hưởng bởi rượu bia đến độ mất điều khiển chân tay đi xiu vẹo là cơ thể đã ngộ độc rồi), cồn ảnh hưởng đến cách thức folic acid được tiết vào mật (một bước trong quy trình xử lý folic acid của gan). Còn với cấp độ “dai dẳng” tức là nghiện lâu ngày mà không phải ngày nào cũng say sưa bí tỉ, thì cồn ảnh hưởng đến folic acid bằng cách ảnh hưởng đến phương tiện luân chuyển folic acid do đó mà giảm đi số lượng folic acid được tuần hoàn bởi những nội tạng có vai trò tuần hoàn dưỡng chất như gan và thận. Với trường hợp folic acid bị thiếu hụt thì quá trình huỷ diệt tế bào gan diễn ra nhanh hơn và cũng làm suy yếu chức năng của tế bào trong ruột non qua đó mà ảnh hưởng đến sự hấp thụ vi dưỡng chất và các chất cung cấp năng lượng.

Vitamin B1: Ở những nước kinh tế yếu kém, thiếu dưỡng chất B1 có thể do ăn uống kém chất kém năng lượng hay vì lý do ngu xuẩn là “hình ảnh cơ thể” của những người có ăn mà sợ tăng cân nên tự bóp cái bao tử. Thế nhưng, hầu hết người xét ra thiếu vitamin B1 ở những nước tiên tiến mà không phải thuộc nhóm người vô gia cư (ăn xin?) thì lý do đầu tiên là nghiện rượu. Đến nay người ta vẫn chưa xác định hết từng bước cồn tác động đến vitamin B1, nhưng nhìn chung mọi bước cơ thể tiêu hoá, dự trữ, tiết chất đều bị cồn phá đám.

Vitamin B6: chiều hướng là là cứ 10 người nghiện rượu thì hết 5 người có nồng độ B6 trong máu thấp hơn tiêu chuẩn kể cả ở những người nghiện rượu nhưng gan vẫn còn hoạt động bình thường. Lý do có thể do người nghiện rượu hay có xu hướng ăn uống kém chất, mà cũng có thể kết hợp với ảnh hưởng của cồn đến quá trình xử lý B6.

Vitamin B3: Tương tự như vitamin B6, vẫn không thể xác định rượu bia trực tiếp ảnh hưởng đến cách cơ thể xử lý B3, nhưng người nghiện rượu vẫn hay có các triệu chứng của sự thiếu vitamin B3.

Vitamin C: hầu hết người nghiện rượu không ăn đủ rau hoặc trái cây có nhiều vitamin C. Tức là vẫn có nhiều người nghiện rượu có chế độ ăn tốt thì có thể nồng độ C trong máu của họ không thấp hơn bình thường.

Vitamin K: lý do người nghiện rượu thiếu vitamin K có thể do quá trình hấp thụ trong ruột non bị suy giảm do tế bào trong ruột non bị teo (một trong vài hệ quả của thiếu folic acidb đã nói ở mục trên). Lý do khác là do các cơ quan như tuyến mật, tuyến tuỵ hoạt động yếu đi nên khiến cho việc hấp thụ các vi chất cũng giảm.

Vitamin A và kẽm: khoáng chất kẽm trực tiếp tham gia đến quá trình hấp thụ, di chuyển, và chuyển hoá chất vitamin A. Và, ngược lại, tình trạng kẽm cao hay thấp trong cơ thể cũng do vitamin A định đoạt một phần. cả hai chất này đều bị ảnh hưởng bởi cồn (và ảnh hưởng còn lớn hơn nữa nếu hoạt động gan bị suy do xơ gan).

Sắt: với trường hợp sắt, ở người nghiện rượu có thể bị “ngộ độc sắt” mà cũng có người bị thiếu sắt. Ở một nhóm người, đường ruột có thể bị tổn thương nhẹ dẫn đến xuất huyết và qua đó  mà thiếu sắt. Ở nhóm khác, cơ thể có thể tự điều chỉnh (làm tăng) khả năng hấp thụ sắt hoặc cũng có thể cồn có thể làm tăng mức sắt hấp thụ qua đường tiêu hoá. Chưa kể khả năng ngộ độc sắt có thể do loại rượu bia họ dùng (nhiều loại rượu thuộc nhóm “wine” có lượng sắt đáng kể nhất là khi người nghiện rượu thường nhấm nháp nhiều hơn số lượng 120 mL).

Canxi và vitamin D: cồn ethanol tác động đến cả hai vitamin D và canxi vốn là hai dưỡng chất ảnh hưởng rất lớn đến cách thức cơ thể tiêu thụ và tái tạo xương hàng ngày, do đó mà người nghiện rượu thường có xương nhẹ. Lý do vừa có thể rượu làm hạn chế mức hấp thụ chất mà song song đó cồn cũng khuyến khích cơ thể tự phân huỷ tế bào xương qua đó mà trọng lượng của xương giảm đi-tất nhiên phải qua một thời gian dài mới thấy hệ quả này-còn có đến mức loãng xương hay không thì còn tuỳ theo nhiều yếu tố, bên cạnh yếu tố thời gian nghiện và mức độ nghiện rượu. Thế nhưng anh chị em nào tuổi còn trẻ mà tự huỷ đời mình trong rượu bia thì nên để dành tiền có khi cần chi vào việc mua xe lăn do loãng xương khi tuổi còn trẻ (trẻ so với độ tuổi người bình thường bị loãng xương)

Kali và magiê: Cả hai khoáng chất này cần một chế độ đầy đủ rau, củ, trái cây, hạt/ngũ cốc mà rất tiếc người nghiện rượu thường không có thói quen ăn uống tốt. Qua đó, người nghiện rượu thường phải đối diện với những hiện tượng do thiếu hai khoáng chất này gây ra.

LỜI CUỐI CÙNG: tất cả những vi dưỡng chất trên, vitamin và khoáng chất, khi thiếu hụt ở mức nặng sẽ hiện ra rất rõ trên cơ thể qua da, qua mắt, qua tóc, qua móng tay móng chân và dĩ nhiên qua cả khả năng hoạt động của não. Việc điều trị dinh dưỡng chỉ trị được hiện tượng của sự nghiện rượu và không giải quyết vấn đề gốc rễ vì nghiện rượu là một loại bệnh tâm lý gây ảnh hưởng sinh lý.