Gần đây tôi bắt đầu đến quyên thời gian làm ở food bank. Thành phố Tucson không quá lớn và đông dân như những thành phố lớn thật sự ở Mỹ, nhưng đặc thù của thành phố này là nó gần biên giới với Mexico và nhiều vấn nạn từ đó mà ra, từ chuyện nhỏ nhặt như trộm cắp vặt ở siêu thị đến đập phá xe để trộm đầu đĩa trong xe, đến những việc vi phạm pháp luật có thể gây hại bản thân và người khác với penalty rất lớn như lái xe không bảo hiểm. Cứ tính vầy nha: 4 tiếng trong bệnh viện làm 1 cái CT scan toàn thân và khâu 42 mũi tốn của bạn có bao nhiêu đâu, có 12,000 USD chứ mấy, bạn than lạnh? Chăn có ngay, với giá là $200. Gối không đủ cao? Thêm $200 nữa. Với bảo hiểm y tế, nó cover cao lắm là 80-90%. Vậy 10% của 12,000 vẫn là một con số lớn vì đa số người Mỹ không có thói quen tiết kiệm vì quá nhiều nợ credit card (nói toẹt ra là nợ trả góp) mà dân VN chúng ta (và những dân từ xứ có lịch sử nghèo nhiều thế hệ) bây giờ nhìn credit card cứ như thể thẻ vào cửa thiên đường vậy.

Thôi đó là một số vấn nạn có tính án sự. Vấn nạn khác nhẹ hơn là nó tạo ra tình trạng người vô gia cư tức là rất nhiều miệng ăn nhà nước Mỹ phải hỗ trợ-đó là từ tiền thuế của dân và phần khác là từ thiện của các tổ chức và cá nhân. Food bank là một trong các hình thức hỗ trợ của nhà nước. Tuy không gia hạn người đến food bank là người vô gia cư (giàu cũng đến xin ăn được) nhưng đa số là người vô gia cư và thu nhập thấp, hoặc nhà quá đông miệng ăn. Địa điểm food bank tôi đến làm rất gần nhà-cách có 4km. Vì để tiết kiệm kinh phí, đôi khi nhà nước kết hợp với tổ chức tôn giáo để mượn địa điểm (ví dụ nhà thờ) và mượn luôn nhân lực của hội giáo đó để giúp đỡ việc thu thập đồ ăn, vận chuyện và phân phối, và dĩ nhiên cần người phân chia khẩu phần từ một bao đồ ăn nặng gần 20 kg.

Food bank tôi đến làm là địa điểm của tổ chức Hồi Giáo cho mượn chỗ và đa số người chạy việc cũng là từ tổ chức Hồi Giáo này. Thỉnh thoảng cũng có dân ngoại đạo (ví như tôi) đến giúp. Một trong số người làm ở đây bị bệnh tiểu đường loại 2 và tim mạch của bà này cũng sụp xệ (và tiểu đường loại 2 chỉ làm bệnh tim xấu đi) và nói cho cùng thì cả hai bệnh này đều là hệ quả lâu năm của béo phì. Chỉ số BMI của bà ấy nếu tôi phải ước tính bằng mắt thì con số đó xấp xỉ 50.

Bởi vì bà ấy là tín đồ Hồi giáo (dù rằng tổ chức này là Hồi giáo tiên tiến không bắt phải mặc đồ đen, quấn khăn, và để râu) nhưng họ vẫn tuân thủ các truyền thống của đạo. Một trong những truyền thống đó là….tuần lễ Ramadan. Họ gọi là tuần nhịn đói nhưng thực tế không phải vậy. Họ chỉ nhịn ăn và uống trong một ngày cho đến khi mặt trời lặng thì được phép ăn uống. Thế nói cho cùng thì tuần lễ Ramadan không gây hại đến cân nặng nhưng với những người có những bệnh cần phải kiểm soát dinh dưỡng chặt chẽ như bệnh tiểu đường, bệnh tim, bệnh thận, huyết áp thì việc nhịn ăn và nhịn luôn cả nước uống suốt hơn 8 tiếng là việc cực kỳ phản khoa học. Nếu chúa hay thánh hay thần của bạn không hài lòng và bạn bị đe doạ là sẽ bị trừng phạt thì theo tôi nghĩ, bạn cũng không gần cái đấng tối cao đó.

Một trong số người làm trong food bank hỏi tôi về tín ngưỡng (cái bài này xưa như trái đất vì không biết bao nhiêu người Thiên Chúa giáo bao gồm cả trường phái Catholic lẫn Baptist đến cố cải đạo cho tôi). Họ hỏi tôi và trích nguyên văn “do you believe we are here for a purpose? Do you believe in a higher power?”  Tôi trả lời câu hỏi đầu của họ rằng tôi tin mỗi người sinh ra có một mục đích vì đó là sự cần thiết duy trì xã hội theo quy cách tự nhiên. Với câu hỏi thứ hai của họ, tôi trả lời “my religion is science. It is still revolving and there is no higher power.” Quả thật, tất cả các định lý khoa học không có cái nào quan trọng hơn cái nào vì chúng đều dựa vào nhau cả, chỉ khác là ông bà khoa học gia nào phát hiện ra nguyên lý nào trước và quăng cho nó một cái label thôi.

Họ có vẻ thất vọng về câu trả lời của tôi, nhưng nói thật nếu tình bạn dựa trên việc tôi có theo bè theo đản với họ hay không thì tôi không cần loại bằng hữu như thế. Họ đâu có nhìn tôi từ góc độ một người bạn mà chỉ đơn thuần là một target hay goal để đạt được. Tất cả tôn giáo từ Judaism, Christianity, Islam đều “yêu cầu” giáo dân phải truyền giáo và thu nhập được càng nhiều tín đồ càng tốt cứ như thể spreading HIS seeds. Tôi thấy nực cười là Khoa học không bao giờ phê phán tôn giáo nhưng các tôn giáo luôn phải tìm cách sử dụng cái kinh sách của họ để “giải thích” cho sự tồn tại của một đấng tối cao. Ngày xưa người Ai Cập và Hy lạp có thần mặt trời, thần biển, thần sấm v.v và tôn sung cho đến khi khoa học chứng minh mặt trời, sấm chớp, lũ lụt chả phải do GOD nào gây ra thì họ chuyển hướng nhắm vào GOD tạo ra con người tức là ông bà Adam và Eva và đó chính xác là lý do vì sao cả 2000 năm nay tôn giáo có liên quan đến thuyết này như Thiên Chúa, Hồi, và đạo Judai đều tồn tại bởi vì khoa học vẫn chưa chứng thực với concrete evidence rằng con người không phải là sản phẩm của thần thánh. Tôi tin rằng như thần thoại Hy Lạp và Ai Cập, thần thánh là hình ảnh là sản phẩm của con người chứ không phải điều ngược lại. Bạn là một sản phẩm của disorder hay chaos. Người em gái hay anh trai cùng cha cùng mẹ của bạn cũng là một sản phẩm của chaos và đó là lý do vì sao bạn có thể có gene ung thư vú như đứa em gái của bạn sống đến 70 và không bao giờ bị ung thư bởi vì mỗi chúng ta là sản phẩm của chaos không ai giống ai cả.

Tôi chỉ thấy một điểm tương đồng của 3 đạo có tin vào cái đấng tạo hoá nào đó (đạo phật không bị tôi butcher từng mảnh bởi vì nó không rêu rao Phật là đấng tạo hoá) chính là cả 3 tôn giáo đến từ Western Culture. Tín ngưỡng phương Tây, cũng giống như con người của vùng đất đó, rất aggressive. Đừng hiểu nhầm nghĩa của từ aggressive là nghĩa tiêu cực vì khoa học phát triển cũng vì tính aggressive nhưng ở góc độ tôn giáo, tính từ aggressive này quả thật mang đúng nghĩa tiêu cực mà đa số chúng ta nghĩ đến. Bạn nghĩ sao khi chữ viết của người Việt là do một ông người Ý nào đó đem đến? Bạn nghĩ ông ta đi du lịch cho vui đến xứ Nam Việt? Ông ta đến truyền giáo cũng như những chuyến truyền giáo đến các vùng đất khác khi Khoa Học cho phép ông ta và đồng hữu của ông ấy đến những vùng đất xa xôi đã từng nằm ngoài “sự hiểu biết” của họ (hay của Chúa?).

Tôn giáo-chính là cái gương phản ảnh nền tảng nhân cách và cấu trúc xã hội của một vùng đất. Vùng đất phía Đông (Á Châu) đa số theo Phật Giáo. Khu vực Trung Đông ảnh hưởng bởi nhiều tôn giáo từ Hindu đến Hồi, và vùng đất phía Tây bị độc chiếm bởi Thiên Chúa giáo. Tại sao những người ở vùng đất đó không thể tôn trọng tôn giáo của mình và của người khác như văn hoá? Mọi người đều biết tôn trọng văn hoá và tập tục của địa phương nhưng không hiểu vì sao khi nói đến tôn giáo thì nhảy chồm chồm phải tranh đấu cho ra tôn giáo nào mới là chánh tông và tôn giáo nào là giả mạo. Hồi Giáo và Thiên Chúa giáo gần như là cặp vợ chồng hạnh phúc với nhau không được thì đem nhau ra bán bổ. Hồi Giáo-tư tưởng của họ-định hình trong kinh thánh (koran) là phải chinh phục tất cả các tôn giáo khác. Thời này là thời gì mà còn có người cầm cuốn sách viết từ mấy ngàn năm trước và tin đến từng dấu chấm dấu phẩy? Nếu có đấng tạo hoá, ông ta hay bà ta có lẽ không muốn con cháu họ bị brainwashed và obedient kiểu như con cừu (đó là thứ duy nhất tôi đồng ý với Kinh Thánh (Bible) của người THiên chúa tức là không có từ nào diễn tả người theo đạo-ý tôi là bất kể đạo gì- hay hơn chữ “con cừu” và người truyền giáo cực kỳ hoàn hảo với cái tên “kẻ chăn cừu” của Chúa).

Tôi đọc Kinh Thánh của thiên chúa giáo lần đầu năm 10 tuổi. Sau mấy tuần, tôi đã nghĩ nó là một cuốn fairy tale-và the worst at that. Với ngôn ngữ của đứa nhỏ 10 tuổi thì đó là fairytale nhưng với người 32 tuổi hiện nay thì “fairy tale” ngày đó phải được “dịch” là “what a load”. Sau đó tôi học kinh thánh với 2 người khác ở hai thời điểm khác nhau sau khi vào tuổi trưởng thành, thì cái đầu ngu dốt của tôi vẫn disagree với cốt lõi của tôn giáo này. Dĩ nhiên tôn giáo này có những lời khuyên tốt nhưng vấn đề của tôi là tính aggressiveness, tính độc hữu vì những tính chất này tôi chỉ thấy ở con người.

Suy cho cùng, tất cả các tôn giáo nào muốn tôi cải đạo, tôi sẵn lòng, nếu họ cho tôi câu trả lời “làm sao tôi biết ông bà nào viết các kinh thư này không phải có cùng tư tưởng với người viết thần thoại Hy Lạp về các vị thần bố láo?”

Về một khía cạnh khác, Carl Max cha đẻ của Communism đã từng cho rằng tôn giáo có thể được sử dụng trong hệ thống CNXH như “opium” (thuốc phiện). Ý ông Marx không phải dùng tôn giáo để tẩy não dân nhưng ông ta cho rằng á phiện có thể dùng như cách để “tâm lý trị liệu” vì cái thời của ông ta opium vẫn chưa được biết đến như chất gây nghiện mà chỉ là chất giảm đau. Đến thời ông Lenin thì ông Lenin, với cái đầu cũng như nhiều người khác, đọc một trang mà chỉ nhắm vào nghĩa đen của chữ, và cho rằng cha đẻ của CNXH phê phán tôn giáo gây nghiện và ở Nga, tôn giáo của họ là Thiên Chúa nên ông Lênin và các ông sau đó, dẫm đạp tôn giáo không thương tiếc. Đó là cái lỗi của con người (human flaw): quá kiêu ngạo-cho rằng sẽ luôn có 1 phương pháp đúng cho tất cả và nếu có gì không biết-cứ gáng cho thần thánh.

Khoa học không hề perfect như chúng ta muốn. Khoa học vẫn có những giới hạn của nó, nhưng chí ít, phải biết chấp nhận là “to be continued” hồi sau có thể sẽ phát hiện mới nhưng tôn giáo luôn luôn MUỐN SỬ DỤNG CHÚA để giải thích cho mọi việc. Tôi luôn ủng hộ sự có mặt của tôn giáo trong đời sống: với một số người, tôn giáo là sách giáo dục công dân không hơn không kém-và nếu vậy, họ cần nó. Với người khác, có những tổn thương tâm lý mà chỉ có tin vào hy vọng ở thiên đường và đấng tối cao nào đó sẽ lo “hậu sự” cho họ thì tôi thấy vẫn tốt hơn là nếu họ cứ nhảy lầu.

Tôn giáo tồn tại, trong mắt tôi, như một phần của tập tục văn hoá xã hội (ví dụ đất nước có đến 80% phật giáo), truyền thống gia đình (môi trường sinh dưỡng từ bé), tính giao lưu xã hội (ví dụ tham gia fan club của ca sĩ xyz) và dĩ nhiên là “niềm tin tôn giáo”. Rất nhiều người sẽ dính vào 1 trong 4 điều này và sẽ tin vào tôn giáo của họ đến chết, nhưng có lẽ người như tôi không bao giờ dính líu với tôn giáo nào vì tôi thuộc dạng antisocial nên tôi không cần vào fan club nào. Tôi cũng không sinh ra và lớn lên trong gia đình thực hành tôn giáo nào đó (vô thần). Tuy là tôi sinh ra lớn lên trong đất nước bị ảnh hưởng bởi Phật Giáo và Thiên Chúa nhưng điều duy nhất tôi thích về hai tôn giáo này là họ phí thật nhiều của vào việc xây đền đài nhà thờ cho đẹp để tôi có cái ngắm. Cuối cùng, tôi không thể có niềm tin tôn giáo khi tôi đã hiểu mọi thứ trong lịch sử và cuộc sống hiện là kết quả của disorder- mọi thứ có thể ở mức hỗn loạn đến nỗi nó tạo ra một hình ảnh có trật tự-cấu trúc xã hội loài người chính xác là một minh chứng).

Và tôi vĩnh viễn không thể tin vào tôn giáo nào đó khi nó bảo tôi ở một thời gian nhất định, tôi phải ăn cá, phải ăn chay, hay phải nhịn ăn nhịn uống, hay không được phá thai, hay không được dùng bất kỳ phương pháp tránh thai.

I’m for human’s welfare. Nếu bất kỳ một tôn giáo nào có lời dạy nào có thể được sử dụng ngược lại với lợi ích của con người và làm mất khả năng chọn lựa của người đó, tôn giáo đó không thể tồn tại trong cuộc sống của tôi. Ví như đạo phật: nói không nên sát sinh và người phụ nữ bị brainwash đến nỗi mất khả năng ra quyết định tốt nhất với hoàn cảnh của cô ta, tôn giáo này đã ngán đường của cô ấy. Ví như Thiên Chúa Giáo-hay nói cho đúng là giáo dân-cho rằng dùng biện pháp tránh thai và phá thai là ngược lại Ý Chúa bởi vì “chúa đã biết bạn từ trước khi bạn được thụ thai trong tử cung của mẹ”- what a load of BS và tương tự, người phụ nữ bị ảnh hưởng bởi tín ngưỡng này cũng không dám làm khác đi thì tôi hết biết nói gì.

Với ví dụ phá thai trên, tôi không phải ủng hộ việc phá thai (tôi phản bác cả việc phá thai và giữ thai trong ví dụ này vì tôi phản bác unplanned pregnancy trên góc độ sức khoẻ).

Tôi tin rằng mỗi chúng ta nên có sự tự do quyết định giữ hay phá, làm hay không làm, tin hay không tin-bởi chính lập luận của mình và những lập luận đó phải free bởi những ảnh hưởng của tôn giáo hay áp lực gia đình, bạn bè, xã hội đã bị ảnh hưởng bởi tôn giáo.

Nghĩ lại bà C. ở food bank với tình trạng sức khoẻ  ra vào bệnh viện mấy đợt, với chứng tiểu đường loại 2, và những mùa Ramadan, tôi muốn buồn nôn với một số cái mà chúng ta gọi là “human flaws”.