Vitamin K là 1 trong 4 vitamin tan trong chất béo (Vitamin A, D, E, và K). Tương tự như một số vitamin B trong cùng nhóm vitamin tan trong nước, sự hấp thụ và khả năng hoạt động của vitamin K cũng phụ thuộc vào các vitamin tan trong chất béo ở một mức độ nào đó. Theo như tiêu đề của blog, vitamin K ảnh hưởng đến xương, mặc dù đến nay các nghiên cứu chưa thống nhất được kết luận cuối cùng là vitamin K dưới dạng thuốc viên bổ sung có mang tính bảo vệ xương từ bệnh loãng xương hoặc sự thoái hóa xương (xương mất đi “cân nặng” theo thời gian). Lý do các nghiên cứu chưa thống nhất với nhau bởi vì các nghiên cứu thường khác nhau về nhiều điểm, đơn cử là vị trí họ đo mật độ xương (độ cứng của xương) thường khác nhau, tuổi và giới tính của người tham gia làm “chuột bạch”, công thức của vitamin K và liều dùng cũng khác nhau giữa các nhóm nghiên cứu. Điều này không lạ vì đó là đặc tính chung của nghiên cứu.

SỰ CANXI HÓA XƯƠNG LÀ GÌ

Mặc dù vậy, một điều khẳng định được là những chất đạm có mặt trong xương, đĩa đệm ở khắp các khớp trong cơ thể (ví dụ ở vùng hông, đầu gối, cột sống v.v) và ở mô răng đều phụ thuộc vào vitamin K. Cũng lưu ý vitamin K không phải là vitamin duy nhất ảnh hưởng tích cực đến việc đẩy mạnh tái tạo cấu trúc quan trọng osteocalcin và glutamic acid trong mô xương bởi vì quá trình này phải được kích hoạt bởi vitamin A (ở dạng retinoic acid) và bán hormone calcitriol (“hậu duệ” của vitamin D do thận và gan hợp tác chế biến vitamin D mà thành). Cả hai osteocalcin và các đơn vị glutamic acid cùng nhau “chộp” các đơn vị canxi (ở dạng ion như trong một số thực phẩm có canxi tự nhiên như sữa, cải thìa, xương động vật v.v.) để “dán” các canxi ion vào mạng lưới trên bề mặt xương

Bạn có thể liên tưởng sự phát triển của xương diễn ra ở tốc độ nhanh trong suốt thời gian từ lúc sinh ra cho đến những năm cuối cấp 3. Mặc dù thế, phản ứng tái tạo xương diễn ra 2 chiều: có chiều tiến tới (giúp xương chắc khỏe), cũng có chiều ngược lại (rút canxi từ xương làm xương mất độ cứng). Trong suốt thời niên thiếu, phản ứng tiến tới diễn ra nhanh hơn quát trình ngược lại (nhờ đó mà chúng ta cao lên). Tuy nhiên, một khi giai đoạn vàng đã qua, tốc độ của phản ứng tái tạo xương sẽ chậm dần và đến một lúc nào đó (ví dụ độ tuổi 30 trở đi), tốc độ của chiều phản ứng phân hủy xương sẽ chủ đạo. Một phần là vì quá trình lão hóa tự nhiên làm phản ứng tạo xương diễn ra chậm lại và một phần khác do gene di truyền, và phần nào do kết quả ăn uống và thể thao.

Nếu quá trình tái tạo osteocalcin và glutamic acid không diễn ra vì lý do nào đó, như cơ thể thiếu vitamin K, hoặc vitamin D, hoặc vitamin A, phản ứng tái tạo xương sẽ chậm lại tức là ít canxi được “đắp” vào xương. Nói nôm na quá trình này là quá trình “canxi hóa xương”.

CÓ NÊN UỐNG THUỐC BỔ SUNG VITAMIN K VÀ CÁC VITAMIN KHÁC TRONG CÙNG NHÓM?

Như đã nói phần đầu, các nghiên cứu chưa thống nhất liệu thuốc bổ sung vitamin K có giúp bảo vệ xương chống lại hoặc làm chậm lại tính lão hóa xương. Hầu hết các vùng chịu khó dùng rau xanh thường không thiếu vitamin K. Đơn cử một phần xà lách Đà Lạt khoảng 90g cung cấp 100% lượng vitamin K cần thiết cho người trưởng thành. Chỉ một số nhóm thường dễ bị thiếu vitamin K như trẻ sơ sinh (vì 100% sữa mẹ không có nhiều vitamin K và ruột chưa đủ vi khuẩn để tái tạo vitamin K) vì lý do này mà ở những nước văn minh bác sĩ thường tiêm một mũi vitamin K cho trẻ sơ sinh. Với nhóm người lớn, suy vitamin K thường là hậu quả của nhiều thứ như chế độ ăn thiếu vitamin K cộng thêm dùng kháng sinh lâu ngày. Những người có bệnh gan, bệnh liên quan đường tiêu hóa, tuyến mật, hoặc tuyến tụy cũng không tiêu hóa được vitamin K. Và dĩ nhiên ở những người ăn kiêng không đủ chất béo trong 1 bữa ăn (tiêu chuẩn là 1 bữa ăn phải có 10g chất béo tức là khoản 90 calories để bảo đảm sự hấp thụ các vitamin tan trong chất béo trừ vitamin D nếu người này chủ yếu phơi nắng vài tiếng mỗi tuần).

Nên nhớ vitamin K không trữ nhiều trong gan và lượng vitamin K trong cơ thể tiêu hết khá nhanh-trong khoảng 36 giờ. Vì thế, một chế độ ăn kém vitamin K sẽ dẫn đến kết quả nồng độ vitamin K trong máu giảm mạnh chỉ sau khỏang 2 tuần. Khác với các anh em trong cùng nhóm vitamin trong chất béo còn lại (vitamin A, E, và D), vitamin K có công thức như trong thực phẩm tự nhiên sẽ không gây ngộ độ. Tuy nhiên, gan sẽ bị tổn hại và hồng cầu bị hủy có thể xảy ra khi dùng lượng lớn vitamin K nhân tạo (thuốc bổ sung) có công thức nhất định

Mặc dù vitamin A ở dạng retinoic acid (vitamin A tồn tại dưới 3 dạng) cần thiết trong một bước cần thiết cho việc tái tạo xương, hấp thụ quá nhiều vitamin A ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ vitamin K. Tương tự, nếu quá nhiều vitamin E khi có mặt cùng với vitamin K, vitamin E sẽ ảnh hưởng đến quá trình xử lý vitamin K trong gan tức là đẩy nhanh sự oxi hóa vitamin K trong gan và thải nó ra thay vì để kết hợp với chất béo tự nhiên trong máu (cholesterol) để đưa vitamin K đến các tế bào cần dùng.